ARKPRIJS voor PEN VLAANDEREN

Op woensdag 9 mei kreeg PEN VLAANDEREN de ARKPRIJS van het VRIJE WOORD. Dat leverde mooie woorden op van Ingrid Vander Veken en huidig voorzitter Erik Vlaminck. De warmbloedige avond begon in de Zwarte Panter en eindigde in De Kat; roof- en huisdieren zijn onlosmakelijk verbonden met de werking van PEN. Los van de bekroonde noodzaak van het werk van PEN was het ook een blij weerzien met vele oudgedienden. Engagement blijft altijd een zaak van mensen van vlees en bloed.

• Toespraak Ingrid Vander Veken 
• Toespraak Erik Vlaminck

Dimitri Bontenakel, Sven Cooremans, Isabelle Rossaert...Monika van Paemel, Hazim Kamaledin, Sigrid Bousset, Ingrid Vander Veken, Sven Peeters, Erik Vlaminck, Annemarie Estor, Natalie Ariën, bibi, Ellen Van Pelt, David Van Reybrouck...

PEN Vlaanderen: oorden en woorden

PEN Vlaanderen geeft naar ons land gevluchte schrijvers een podium en wel morgenavond op Mind The Book in Gent. O.a. Adnan Adil (Irak), Alhadi Agabaldour (Soedan), Nisma Al Aklouk (Palestina), Zuher Aljobory (Irak), Hazim Kamaledin (Irak), Abduallah Maksour (Syrië) en Majid Matrood (Irak) maken hun opwachting. Schrijfsters Joke Van Leeuwen en Annelies Verbeke leiden de voorleesavond in goede banen. Ik hoorde de onvermoeibare Annelies Verbeke vanochtend op Klara en ik wist weer waarom ik zeven jaar lid was van het bestuur van PEN Vlaanderen - veel dank en respect voor de Vlaamse schrijvers die zich blijven inzetten voor collega's van wie de mond wordt dichtgesnoerd... (Er zijn trouwens nog twee andere activiteiten waar PEN mee de hand in heeft, dit weekend o.a. een speciale editie van Uitgelezen met aandacht voor gecensureerde literatuur).

Dertig Vlaamse auteurs maken unieke video voor gevangen Chinese collega

Elk jaar op 15 november organiseert PEN wereldwijd de Dag van de Gevangen Schrijver. Daarmee wil PEN de aandacht vestigen op de bijna 1.000 schrijvers, journalisten en bloggers die opgesloten zitten of bedreigd worden, omdat ze gebruik maakten van hun recht op vrije meningsuiting.

Een van die auteurs is de Chinese Nobelprijswinnaar Liu Xiaobo. Op 25 december 2009 werd hij veroordeeld tot 11 jaar gevangenisstraf omwille van zijn betrokkenheid bij het opstellen van Charta 08, een manifest voor democratisering in China. In de gevangenis schreef hij voor zijn vrouw het aangrijpende gedicht: ‘Je wacht op mij met ’t stof’.

PEN Vlaanderen neemt elk jaar deel aan de Dag van de Gevangen Schrijver. Dit jaar lanceert het op 15 november een unieke video, waarin 30 prominente Vlaamse auteurs een regel uit het gedicht van Liu Xiaobo voorlezen.  Dit initiatief sluit mooi aan bij de recente actie “Koop Censuur” van PEN Vlaanderen – informatie daarover vind je hier op dezelfde site.

Lijst van deelnemende auteurs
Monica Van Paemel, Josse De Pauw, Saskia De Coster, David Van Reybrouck, Annelies Verbeke, Bob Van Laerhoven, Delphine Lecompte, Joke Van Leeuwen, Bart Van Loo, Hilde Keteleer, Peter Holvoet-Hanssen, Alhadi Agabeldour, Geertrui Daem, Erik Vlaeminck, Els Beerten, Frans Denissen, Leo Pleysier, Wouter Deprez, Annmarie Sauer, Xavier Roelens, Kristien Hemmerechts, Karel Sergen, Annemarie Estor, Geert Van Istendael, Jeroen Theunissen, Bruno De Wever, Mieke De Loof, Sven Peeters, Anne Provoost, Peter Terrin en Gerda Dendooven.

Realisatie video: Lorenzo Van Loon en Peter Theunynck

Tekst van Liu Xiaobo: ‘Je wacht op mij met ’t stof’
- voor mijn vrouw, die elke dag wacht

niets rest je in jouw naam, niets dan op me te wachten,
samen met het stof van ons thuis
al die lagen bijeen, overlopend, in elke hoek
je wil de overgordijnen niet opentrekken
want het licht zou hun stilte verstoren
boven de boekenplank is het met de hand geschreven etiket verstoft
op het tapijt ademt het patroon het stof in
wanneer je me een brief schrijft
en je de pen graag een stofpunt wilt geven
worden mijn ogen door pijn gestoken

je zit daar de hele dag lang
durft niet te bewegen
uit angst dat je voetstappen het stof zullen vertrappen
je probeert je adem in te houden
en gebruikt de stilte om een verhaal te schrijven.
In ogenblikken als deze is het verstikkende stof de enige bondgenoot

jouw visie, adem en tijd doordringen het stof
in de diepte van je ziel wordt de tombe centimeter na centimeter
vanaf de voeten opgestapeld
komt tot aan de borst staat tot aan de keel

jij weet dat de tombe je beste rustplaats is
waar je op me wacht zonder bron van angst of paniek
daarom verkies je stof in het donker, in kalm verstikken
wachtend, wachtend op me
je wacht op me met stof
jij die het zonlicht en de werveling van lucht weigert
laat het stof je maar helemaal begraven
laat jezelf maar inslapen in ’t stof
tot ik terugkom en jij wakker wordt
en het stof afveegt van je huid en je ziel.

Een wonder – ontwaakt uit de dood.

*
Vertaling Job Degenaar /Annmarie Sauer
WIPC Nederland/WIPC Vlaanderen

Dag van de Gevangen Schrijver: Leila Djebali

Vandaag werd GEKOOID.BE officieel voorgesteld in Bozar. Op deze door PEN Vlaanderen opgestarte site ziet u hoe een aantal Vlaamse schrijvers teksten brengen van vervolgde of vermoorde collega's. Hieronder het voorbeeld van Leila Djabali.

• Leila Djabali (1933) is een van de jonge intellectuelen die in de jaren ‘50 door de Franse autoriteiten werd gevangen genomen omwille van haar betrokkenheid in de Algerijnse vrijheidsstrijd.

• Algerije is een voormalige kolonie van Frankrijk, dat het Noord-Afrikaanse land midden in de negentiende eeuw veroverde. Tijdens het Franse koloniale beleid werd de lokale bevolking achtergesteld. Het verzet groeide in de loop van de twintigste eeuw, en bereikte een hoogtepunt wanneer in november 1954 het Front de Libération Nationale (Het Nationale Bevrijdingsfront) regelrecht de oorlog verklaarde aan de Franse machthebbers. De bloedige onafhankelijkheidsoorlog duurde tot maart 1962. Djabali was als intellectueel actief in het verzet en werd opgepakt. Ze kwam terecht in de Barberousse-gevangenis in Algiers waar ze gefolterd werd.
• In december 1957 schreef ze daar het gedicht “Aan mijn folteraar, luitenant D…”. Djabila giet haar mishandeling in eenvoudige, maar krachtige taal. Ze schotelt de lezers geen details van de vreselijke foltering voor, maar kiest voor een poëtische beschrijving die evenwel weinig aan de verbeelding overlaat. Het venijn van dit korte gedicht zit in de staart waar Leila Djabali plots de intimiteit en warmte van het dagelijkse leven van haar beulen oproept.
• Ondertussen is dit gedicht een klassieker geworden in de mensenrechtenliteratuur, en werd het opgenomen in talloze bundelingen van geëngageerde poëzie. Het verscheen de eerste keer in Women Poets of the world in 1983.

GEKOOID.BE: een nieuw project van PEN Vlaanderen

PEN-Vlaanderen heeft een website ontworpen om de aandacht te vestigen op de problematiek van de vrije meningsuiting. Jaarlijks worden heel wat schrijvers en journalisten vermoord, en nog veel meer vervolgd of gevangen genomen. Op gekooid.be hoort en ziet u hoe dertien Vlaamse schrijvers een tekst van een bedreigde of vermoorde collega brengen. In eerste instantie wil PEN Vlaanderen deze site ter beschikking stellen van scholen. Leerkrachten en leerlingen vinden er informatie, beeldmateriaal en een aanklikbare wereldkaart. Uiteraard staat de site ook open voor elke andere gebruiker. Het project wordt twee keer voorgesteld aan het publiek:

• Maandag 9 november in het Vredescentrum te Antwerpen

Tijdens de studiedag “Oorlogen en conflicten in de klas, leerkansen en valkuilen” zal initiatiefnemer en Pen-bestuurslid Wim Geysen in de voormiddag het woord nemen en het project toelichten. In de namiddag toont hij de praktische component van gekooid.be. Bedoeling is om uiteindelijk naar klassen te trekken en leerlingen te sensibiliseren.

• Zondag 15 november in Bozar te Brussel

Op de Dag van de Gevangen Schrijver zullen Wim Geysen en PEN-voorzitter Geert van Istendael gekooid.be om 14u voorstellen in Bozar.

• Wim Geysen sprak met Knack over over gekooid.be.

• De Vlaamse schrijvers die meewerken aan gekooid.be zijn Johan de Boose, Hilde Keteleer, Marleen De Crée, Frans Denissen, Karel Sergen, Bart Van Loo, Annmarie Sauer, Xavier Roelens, Mieke de Loof, Jeroen Theunissen, Ingrid Vander Veken, Lucienne Stassaert en Joris Gerits.

• Zij lezen teksten voor van Anna Achmatova, Breyten Breytenbach, Faraj Bayrakdar, Jack Mapanje, Ken Saro-Wiwa, Leila Djabali, Leonard Peltier, Nâzim Hikmet, Primo Levi, Rodolfo Walsh, Tsering Woeser, Zargana en Zheng Yichun.

Foto: Istvan Leel-Ossy.

15 oktober 2007 – bestuurslid PEN Vlaanderen

Samen met Wim Geysen en Jeroen Theunissen vervoeg ik het bestuur van PEN Vlaanderen. PEN Vlaanderen is de Vlaamse afdeling van International PEN. Deze wereldwijde auteursvereniging ijvert voor vrede en internationale verstandhouding. Zij komt op voor vrije meningsuiting en verzet zich tegen elke vorm van censuur. Ik zal instaan voor de redactie van de website en de perscontacten. Van een beetje engagement is nog niemand doodgegaan. Meer informatie vindt u op www.penvlaanderen.be.