Henry Bauchau werd net geen 100

Belgische schrijver Heny Bauchau werd net geen honderd. Hij overleed op 21 september. Doodgaan is media-aandacht. Zo gaat dat. Maar zijn boeken verdienen meer dan dat. Lees Het blauwe kind of Maalstroom. Uitgegeven door De Bezige Antwerpen en voortreffelijk vertaald door Kris Lauwerys. Hieronder herhaal ik voor de gelegenheid een blogbericht van drie jaar geleden n.a.v. Maalstroom.

Maalstroom is een intelligent en ontroerend boek. Een grote roman over empathie, over datgene wat liefde en haat overstijgt, en ons in staat stelt om onszelf beter te begrijpen. Zonder meer een absolute aanrader.

• Soms duurt het lang voordat grote schrijvers erin slagen het grote publiek te beroeren. Henry Bauchau was 96 toen Maalstroom vorig jaar meer dan honderdduizend Franse lezers wist te bekoren. Sandor Márai, die andere grote Europese schrijver, heeft zijn grote succes dan weer net niet mogen meemaken. Zoals Márai in zijn oeuvre op een heldere en intelligente manier over de liefde schrijft, zo reflecteert Bauchau in Maalstroom over de dood.
• In die roman komen twee periodes uit het leven van een oude man samen. In 1980 lijdt zijn schoondochter aan kanker en komen herinneringen aan Stéphane naar boven, zijn goede vriend die omkwam tijdens de Tweede Wereldoorlog. Aanvankelijk loopt het samensmeden van die twee periodes stroef, maar gaandeweg raak je in de ban van een boek dat boven de tijd verheven lijkt.
• Samen met Stéphane ging de man klimmen in de Ardennen. Zijn vriend hielp hem met gracieuse lichtheid over de moeilijkste punten heen. Stéphane wordt vermoord door een SS-officier, een zekere Shadow. Na de oorlog ontmoet de man de moordenaar van zijn vriend, en groeit Shadow voor hem uit tot de incarnatie van het kwade. Terwijl zijn schoondochter sterft wordt die tweespalt pas echt duidelijk. In navolging van Stéphane geeft hij zich over aan “de logica van de hoop”, maar als hij het ziekenhuis uitloopt, voelt hij hoe de schaduw van Shadow op hem drukt.
• De weg naar het ziekenhuis, en daarna terug naar huis loopt over de Parijse Boulevard Phériphérique. De oude man prevelt telkens “de namen van de poorten als de gebeden van een rozenkrans”. De Boulevard Périphérique uit de roman is een metafoor voor het moeizame leven, de plek waar we vastlopen in de maalstroom van onze zorgen en gedachten die ervoor zorgen dat we de kern van het leven nooit bereiken.
• De 96-jarige Bauchau verleent zijn stem aan een man die stukje bij beetje beseft dat de dood juist de kern van het leven is. Met Maalstroom schreef hij een intelligent en ontroerend boek over God en de duivel, over het goede en het kwade. Bauchau velt geen oordeel. Maalstroom is integendeel een grote roman over empathie, over datgene wat liefde en haat overstijgt, en ons in staat stelt om onszelf beter te begrijpen.

• Hier kunt een interview beluisteren met vertaler Kris Lauwerys (Babel op Klara).
• De vertaler schreef een boeiend portret van de 96-jarige Bauchau die hij ontmoette in zijn huis nabij Parijs (Knack). U kunt de drie bladzijden hier, daar en tenslotte hier nalezen.
• Gedetailleerde informatie over oeuvre en leven van Bauchau vindt u op de site van het Fonds Henry Bauchau van de UCL.

Henry Bauchau, Maalstroom, Meulenhoff-Manteau, 22,5 EUR, 289 blz, vertaald door Kris Lauwerys. Dit stuk verscheen eerder in Knack.