P. Valéry & P. Claes

Paul Valéry

Paul Claes heeft weer toegeslagen. Deze keer richtte hij zijn zoete pijlen op Charmes (1922) van dichter Paul Valéry. Zo ontdekte ik dat de beroemde essayist ook prachtige gedichten heeft geschreven. De vertaling van Claes is ronduit meesterlijk. Een must voor poëzie-liefhebbers. Om stil in een hoekje te lezen. En vervolgens hardop te lezen. Dan weer opnieuw in stilte. Om ten slotte vast te stellen dat je concentratie tot schoonheid transformeerde. Echt een ontdekking.

Uit het voorwoord:

Paul Claes

"De symbolist Paul Valéry (1871-1945) stierf kort voor hem de Nobelprijs voor de Literatuur zou worden toegekend. Zijn faam berustte op een bundel van nauwelijks tweeëntwintig gedichten: Charmes (1922). 

'Charme' betekent in het Frans zowel 'bekoorlijkheid' als 'betovering'. Het woord is afgeleid van 'carmen', de Latijnse term voor een lied of een gedicht, maar ook voor een toverspreuk of bezwering. 

Met hun wondere combinatie van speelse verbeelding en weelderige klank lijken deze Charmes gemaakt om te charmeren. Onder de pen van Valéry, zoon van een Italiaanse moeder en een Corsicaanse vader, wordt poëzie een mediterrane verleidingskunst."

Een voorbeeld van de wonderlijke Charmes

De Schreden

Je schreden, kinderen van mijn stilte,

Behoedzaam, langzaam neergezet

Naar 't bed waarin ik waken wilde,

Gaan door met stille, kille tred.

Volkomen wezen, godenschaduw,

Wat zijn je zachte stappen zoet. 

God!... - alle gaven die ik raadde

Komen naar mij op naakte voet. 

Als jij met dichtbij gekomen

Lippen mijn ongeduld bedaart

En de bewoner van mijn dromen 

Het voedsel van een zoen bewaart,

Wil deze liefdesdaad niet jachten,

Zoetheid die zijn en niet zijn was,

Want ik bestond in dit verwachten

En mijn hart was niets dan jouw pas.

Vertaling van 

Les Pas

Tes pas, enfants de mon silence,

Saintement, lentement placés,

Vers le lit de ma vigilance

Procèdent muets et glacés.

Personne pure, ombre divine,

Qu'ils sont doux, tes pas retenus!

Dieux!... tous les dons que je devine

Viennent à moi sur ces pieds nus!

Si, de tes lèvres avancées,

Tu prépares pour l'apaiser,

A l'habitant de mes pensées

La nourriture d'un baiser,

Ne hâte pas cet acte tendre,

Douceur d'être et de n'être pas,

Car j'ai vécu de vous attendre,

Et mon coeur n'était que vos pas. 

Paul Claes over dit gedicht:

"Volgens Valéry zelf was 'Les pas' een sentimenteel gedicht over een minnaar die wacht op zijn geliefde. Toch ligt ook hier symboliek niet veraf. Voor een dichter die het creatieve proces belangrijker vond dan het altijd onvolmaakte product was de verwachting belangrijker dan de vervulling."

(Verschenen in de Franse reeks van Uitgeverij Vleugels;
de vertaling staat telkens naast de originele tekst)