Eros en de eenzame lezer: over de boeken die je met één hand leest

 

Interview met "StampMedia" over boek en causerie "O vermiljoenen spleet!" – Ielse Broeksteeg, foto: Maurizio Ciranni

Vrijdag 17 februari bezocht francofiel en literatuurliefhebber Bart Van Loo de bibliotheek van Genk. Hij gaf er een voordracht over zijn boek ‘O Vermiljoenen Spleet’, dat de Franse erotische literatuur van de twaalfde eeuw tot nu behandelt. Een toepasselijk thema, met Valentijn vers in het geheugen.

Met rode oortjes liep het publiek, bestaande uit mannen en vooral veel vrouwen, rond acht uur ‘s avonds het zaaltje binnen. Van Loo, een enthousiaste voordrager, waarschuwde echter meteen dat er geen hardcore porno verwacht hoefde te worden en vroeg in één moeite door of de mensen in de zaal regelmatig porno lazen. Schoorvoetend gaf het publiek, voor het overgrote deel bestaande uit huisvrouwen en oudere echtparen, toe regelmatig eens een ‘boekje dat je met een hand leest’ (Rousseau), te verslinden. Literatuur als afrodisiacum, het bestaat nog,  weliswaar in hoeken waar je het niet verwacht.

Léonard

Van Loo nam ons mee naar de vroege middeleeuwen en legde uit dat onder het juk van het Christendom en met name de strenge, preutse Jezuïeten, de erotische literatuur in Frankrijk tot bloei kwam. De opgelegde censuur zorgde ervoor dat pornografie ondergronds ging, maar bracht ongewild zo het genre tot bloei als nooit tevoren. Censuur als afrodisiacum. Van Loo ging zelfs nog verder en stelde dat censuur de voorganger is van een succesvolle promotiecampagne. “Het beste dat mij ooit had kunnen overkomen, is dat aartsbisschop Léonard mij in de ban geslagen had”, grapte Van Loo. “Helaas is dat niet gebeurd!”

De kleurrijke en tot de verbeelding sprekende  titel van zijn boek; ‘O Vermiljoenen Spleet’ komt uit een gedichtje van Pierre De Ronsard (1553), die een weesgegroetje parodieert: O wees gegroet, jij vermiljoenen spleet / die lustig tussen hoge dijen glanst. / O wees gegroet, jij split die vrolijk danst / die mij genas van al mijn levensleed.

Flair-stijl

Zulke subtiele seksuele verwijzingen zijn er vandaag nauwelijks meer te vinden in de literatuur. Sterker nog, erotische literatuur is tegenwoordig praktisch onbestaande, vervangen door de dominante, harde beeldcultuur van onze consumptiemaatschappij. Betreurenswaardig vindt Van Loo dat echter niet. “Dat is gewoon een vaststelling. De porno en erotiek uit de boekskes is nu verhuisd naar internet en veranderd in flitsende beelden. Literair lijkt het genre uitgezongen. Je hebt af en toe nog van die uitzonderingen, zoals de Duitse Charlotte Roche, maar bijzonder warm word je daar toch niet van.”

De kracht van de vroegere erotische literatuur zat hem in de subtiliteit, het niet benoemen van dingen en het rechtstreeks aanspreken van de verbeelding. “Die geniepigheid maakte inherent deel uit van het genre en is geheel verdwenen”, vindt Van Loo. “Is die teloorgang spijtig? Nee, dat is het leven, zo gaat de evolutie. Ik maakte er dankbaar gebruik van om mijn boek op te hangen aan de neergang van het genre.”

Buitenstaander

‘O Vermiljoenen Spleet’ is het laatste boek van een trilogie over Frankrijk, die lichtvoetige thema’s als reizen en lezen, eten en lezen en dus ook vrijen en lezen behandeld, allemaal in verband met Frankrijk. Is Van Loo niet bijna uitgeschreven over Frankrijk? “Absoluut niet, mijn laatste boek gaat over het Franse chanson, een gezongen geschiedenis van Frankrijk. Ik vind geschiedenis in feite even interessant als literatuur.”

Er zit zelfs nog een nieuw boekje in de pijplijn, maar daar wil de francofiel nog niet veel over kwijt. “Het is een ludiek boekje, dat maar tien euro zal kosten. Een boekje vol vragen, dat wil ik wel zeggen. Geen doorwrocht werkstuk zoals mijn vorige boeken, maar een tussendoortje. Dat mag wel, ik kan me moeilijk voor elk boek twee jaar in stilte terugtrekken…”

Andere kijk

Rest enkel nog de vraag of deze man, met een groot hart voor Frankrijk, die een Frans patriottisme uitdraagt dat een doorsnee Fransman niet zou misstaan, niet liever in Frankrijk geboren zou zijn. “Nee, nee, nee… zeker niet. Omdat ik de blik van de buitenstaander heb en omdat ik de Franse literatuur wellicht anders benader dan de gemiddelde fransoos die het met de paplepel heeft meegekregen en wie weet al weer lang terug heeft uitgespuwd. De Fransen kennen hun eigen cultuur en geschiedenis niet allemaal even goed hoor. Mijn andere kijk maakt het net boeiend.”

Helemaal buitenstaander is Van Loo toch niet meer, met zijn Franse vriendin. “Naar ik vernomen heb, geven zelfs buitenlanders de voorkeur aan Franse vrouwen, ook al omdat wellustige woorden in het Frans beter klinken dan in welke taal ook.” Bart Van Loo heeft het aan den lijve mogen ondervinden. Dat zijn Franse muze hem nog tot veel nieuwe boeken mag inspireren.