Vanaf 8 januari 2019 

lees je deze blog 

op mijn vernieuwde site.

 

 De oude blog (begonnen in juli 2008) 

is overgeheveld naar de nieuwe website

 en daar net zo goed raadpleegbaar. 

 

Toch blijft hij hier nog staan bij wijze van noodzakelijk online-archief

 omdat heel wat links naar deze oude blogspot verwijzen. 

 

Van harte welkom op bartvanloo.info. 

 

 

NAPOLEON IN HOLLAND

Vier weken lang op Nederland 2. Huub Stapel in de sporen van Napoleon. Zelf mag ik ook mijn steentje bijdragen. Vanavond de eerste aflevering:

"In 1811 is Nederland in rep en roer: Napoleon Bonaparte komt langs. De keizer is op dat moment op het toppunt van zijn macht en roem. Napoleon begint zijn tocht in Vlissingen en reist via Dordrecht, Gorinchem en Vianen naar Utrecht. Huub stapel volgt deze route en onderzoekt wat er nog rest van hem. Ook werpen schrijver Bart van Loo, hoogleraar Ben Schoenmaker en historicus Maarten van Rossum hun blik op deze intrigerende keizer en zijn relatie met Holland."

Hemelpost: Charles Aznavour

Het Nederlandse opinieblad HP/De Tijd vroeg me of ik voor het kerstnummer een brief naar de ons ontvallen Aznavour wilde schrijven? U mag drie keer raden wat ik antwoordde.

Laatste keer de Brel-vertelling, althans voorlopig

Vandaag doe ik mijn laatste Brel-vertelling, maar zoals ik eerder al aangaf houdt mijn Brel-avontuur niet op. Volgend jaar staat in het teken van De Bourgondiërs, maar daarna keer ik terug naar le grand Jacques. In eerste instantie om mijn verhaal bij te vijlen, vervolgens om er een echte voorstelling van te maken. Kortom, wordt vervolgd.

Vorige week in Terneuzen, in een tot de nok gevulde Porgy & Bess, was er een fotograaf die mooie beelden schoot. Ik was ook vereerd dat de enige en echte Filip Jordens naar Zeeland was afgezakt om naar mijn verhaal te komen luisteren. En dat terwijl hij weer volop in de weer is met de herneming van L’homme de la Mancha.

Foto's: Ton van Santen

BOEKVOORSTELLING 'DE BOURGONDIËRS'

Op 20 januari wordt mijn nieuwe boek voorgesteld in Brugge. In Brugge? Uiteraard in Brugge. Daar werd in januari 1464 de geboorteakte van de Nederlanden ondertekend. Exact 555 jaar later levert dat een boek op.

Op het programma: prof. dr. Herman Pleij (die het boek voorstelt), Ruth Joos (die me zal interviewen) en Wouter Deprez (die het laatste woord krijgt).

De presentatie begint om 11u zodat je na afloop door het historische Brugge kunt struinen. Op zoek naar de Bourgondiërs. Of een bourgondische maaltijd.

Van harte welkom!

Het is wel noodzakelijk om je komst te melden bij Boekhandel De Reyhere.

Klikken én lezen.

"Brel, de Belg"

Thijs Delrue kwam onlangs op de proppen met een mooi journalistiek verslag van zijn zoektocht naar de Belgitude van Brel. Het is ook een boeiend onderwerp: de verhouding van Brel met zijn Belgische vaderland en het Vlaamse "plat pays qui était le sien" was woelig, maar tegelijkertijd veelzeggend. Het vroeg om een boek, en dat is er nu. Een warme aanrader voor de liefhebbers van le grand Jacques.

Thijs Delrue,  

Brel, De Belg. Een verhaal van liefde en onbegrip. 

Borgerhoff & Lamberigts, 2018. 

Met de medewerking van Filip Jordens.

24, 99 EUR

Luisterboek

Net nu de mensheid op pad wordt gestuurd om vriend en vijand met cadeautjes te verrassen, verschijnt het luisterboek van Napoleon. De schaduw van de revolutie. Dat is geen dag te vroeg! 

Het boek werd ingelezen door niemand minder dan Cees van Ede. 

U kunt het luisterboek hier beluisteren en daar aanschaffen. 

Vanfleteren

Voor "De Bourgondiërs" (die staan te trappelen van ongeduld, ik zeg het maar) moesten nieuwe portretfoto's worden gemaakt. De Bezige Bij zond niemand minder dan Stephan Vanfleteren naar de Franse grens. Hij schudde zowaar enkele kleurenportretten uit zijn zwart-witlens. 

Hoe hij het deed weet ik niet, maar Stephan liet me poseren in de even grote als donkere schuur van het Hoevemuseum vlakbij. Uit een klein raampje dat minstens uit de tijd van de Bourgondiërs moet dateren, viel wat licht. Het was genoeg voor onze hedendaagse Vlaamse Primitief. Moet ik toevoegen dat ik er erg verguld mee ben?

P.S. : De foto die uiteindelijk op de achterflap is beland, hou ik nog even achter de hand.  

 

KRAK

600 bladzijden drukklaar. Joehoe! 

Dat vieren we met een avondje sporten. 

En toen… KRAK… in de linkerkuit. 

Verdict: scheur van 6 cm. 

Dat is dan 1 centimeter voor elke 100 bladzijden, mijnheer.

Actueel. Victor Hugo

Wat Victor Hugo op 9 juli 1849 in het Franse parlement zei, had hij net zo goed vandaag kunnen zeggen. Luister even mee. Hij heeft het over "la misère". Hij was dan pas begonnen aan een nieuwe roman die hij "les misères" als werktitel had meegegeven. Drie jaar na deze speech moest hij Frankrijk ontvluchten, en na een passage in België belandde hij op de Kanaaleilanden waar hij "Les misérables", zoals de roman uiteindelijk zou heten, afmaakte. Het boek verscheen in 1862, en kreeg een inleiding mee waarin hij stelde dat zolang er mensen waren die in "la misère" leefde, een roman als deze zinvol kon zijn.

Op de achtergrond zien we de door hem zo krachtig vereeuwigde Notre-Dame de Paris als ook het Panthéon waar hij aan de zijde van Emile Zola, nog zo'n geëngageerde intellectueel om u tegen te zeggen, sinds 1885 probeert de eeuwige rust te vinden.

Kijk hier. 

Parijs. Poëzie. Chanson. Le Pont Mirabeau

Enkele weken geleden liep ik nog eens over de Pont Mirabeau. Uiteraard prevelde ik enkele verzen uit het gelijknamige gedicht van Apollinaire. Het moet vijftien jaar geleden zijn dat ik die oversteek nog eens maakte, een wandeling die ik beschreef in mijn boek Chanson (2011). Uit het onuitputtelijke archief van l'INA kwam gisteren een mooie compilatie video boven borrelen. Die presenteer ik u graag met het fragment uit Chanson (pp. 48-50) erbij.

Ik laat mijn blik stroomopwaarts op de golven vallen. Achter de ruime bocht die de Seine verderop maakt, stuit je onvermijdelijk op de Pont Mirabeau, vanwege het gelijknamige gedicht van Apollinaire ook wel de meest poëtische brug in Frankrijk genoemd. Die tekst inspireert Léo Ferré in 1953 tot een chanson. Het vormt de start van een indrukwekkende carrière, zowel voor Ferré als voor het nummer zelf.


Ferré zingt in zijn liedjes lang niet altijd, hij reciteert nogal vaak, maar hier zingt hij echt. Een viool, een orgeltje en een fluit, veel meer heeft hij niet nodig. Als eerste begrijpt hij dat dit wereldgedicht ook een gedroomde songtekst is. De woorden van Apollinaire veroveren de wereld in talrijke gedaanten : Cora Vaucaire opteert voor een discrete trekharmonica en een expliciete knipoog naar Ferré, Sophie Auster zet een kinderstemmetje op, One Ring Zero serveert een staccatoversie, de ideale begeleiding bij het snel oversteken van de brug, Jeanne Mas zingt op een dreigende repetitieve manier, Demain les Chiens steekt het gedicht in een onvervalst Gainsbourgkleedje en de Ierse jongens van The Pogues kiezen niet voor een brallend drankgelag, maar maken er een verrassend ingetogen variant van. Ten slotte is er de onverslijtbare Serge Reggiani. Hoe mooi Ferré ook zingt, de voordracht van Reggiani grijpt na al die jaren nog steeds naar de keel. Al deze versies bouwen op elkaar voort, of lijken op zijn minst met elkaar te communiceren. Een groot deel van de Franse chansontraditie bestaat uit knipogen en echo’s.

Deze klassieker heeft een bijzondere plaats in mijn hart veroverd. Wanneer ik aan Parijs retour werk, overvalt me een liefdes smart die ik alleen maar door het schrijven van dat boek te boven ben gekomen. De tochten naar de square du Vert-Galant hebben nooit tot iets geleid, maar het luisteren naar Le Pont Mirabeau op de gelijknamige brug brengt vertroosting en verpozing. Ik verzamel zo veel mogelijk versies en brand die op een cd’tje. Op een avond in 2004 loop ik de brug op en neer zolang de compilatie duurt, die eindigt met de grootmeester zelf. In 1913 draagt Apollinaire zijn gedicht voor in een of andere primitieve studio. De opname kraakt dat het een lieve lust is, maar is duidelijk verstaanbaar. Het is verrassend dat de man van wie gezegd wordt dat hij het woord surrealisme heeft uitgevonden, die een van de grote modernistische dichters is en humoristische pornografische romans heeft geschreven, dat die literaire vernieuwer zijn gedicht plechtstatig voorleest en net niet bezwijkt onder de emfase. Maar tegelijk hoor je de stem van deze grote man en springt je hart op in je keel :

Passent les jours et passent les semaines

Ni temps passé

Ni les amours reviennent

Sous le pont Mirabeau coule la Seine

Vienne la nuit sonne l’heure

Les jours s’en vont je demeure

Dag na dag week na week verdwijnen

Nooit zal die tijd

Van liefde weer verschijnen

Onder de Mirabeaubrug stroomt de Seine

Al komt de nacht en slaan de uren

De dagen gaan en ik blijf duren*

Het begin van Van Ostaijens ‘Melopee’ is een interpretatie alias imitatie van Apollinaires openingsregel. ‘Sous le pont Mirabeau coule la Seine’ wordt ‘Onder de maan schuift de lange rivier’, net als het origineel afgeklokt op tien lettergrepen. Hoeveel gezongen versies zouden er van ‘Melopee’ bestaan ?

(*vertaling van Paul Claes)

De mutsenbrigade in Dinant

Afgelopen weekend vierden we de vriendschap met onze jaarlijkse uitstap naar Wallonië. Vorig jaar mocht Michäel kiezen, nu was het aan mij. Ik wilde naar Dinant omdat het in 1466 door de Bourgondiërs in de as werd werd gelegd. 

Of daar nog iets van te merken viel? Jawel, niet lang geleden vonden archeologen in oude fundamenten brandsporen van deze catastrofe. In de Onze-Lieve-Vrouwekerk troffen we dan weer een glasraam dat verwees naar de toestemming die Karel de Stoute gaf om de stad weer op te bouwen in 1472 - eerst alles platbranden, en pas vier jaar later de wederopbouw toelaten... de kerfstok van hertog Karel zou met de jaren alleen maar langer en dikker worden.

Verder wandelden we naar de oorsprong van het Ros Beiaard (komt van Roche Bayard in Dinant, rechts op de foto) en trokken we naar de ruïnes van Crèvecoeur, waar we net voor valavond genoten van het uitzicht op Dinant. De maan fonkelde. De maan die er in 1466 ook bij was toen Karel de Stoute achthonderd weerspannige Dinantenaren ombracht door ze met vastgebonden handen en voeten in de Maas te gooien.

-----------------------------------

Op de terugweg bekeken we de mogelijke bestemming voor volgend jaar. De terminus-stations spraken tot onze verbeelding: Couvin, Erquellinnes en Quiévrain. Volgend jaar reizen we naar een van de poëtische staartjes van onze welbeminde Waalse treintrajecten. 

Bourgondisch

Over één ding zijn Bart De Wever en ik het alvast eens: 2019 wordt een Bourgondisch jaar. Hij in de weer met een coalitie, ik met drukproeven. Benieuwd wie het eerst zijn zaakjes voor elkaar krijgt.

Bijschrift toevoegen

Geboorte van de Brel-conférence

Intussen ontstond tijdens de laatste herlezing van De Bourgondiërs een nieuwe conférence. Die gaat over Brel, over zijn teksten, zijn levensfilosofie, maar net zo goed over mij, en over hoe en welke plaats Brel in mijn leven heeft veroverd. Uit het niets gulpte het verhaal naar boven, alsof mijn organisme nood had om die middeleeuwen even van zich af te schudden. Intussen deed ik mijn verhaal drie keer, en ben ik zo gelukkig met deze nieuwe conférence dat ik overweeg om ze over een jaar weer uit de kast te halen en er verder mee te gaan. Dat was niet de bedoeling. Dit moest een tussendoortje zijn, maar je kunt de dingen niet altijd netjes plannen natuurlijk.

Graag dank ik de drie geweldige verloskamers die de geboorte van deze vertelling bespoedigden. Het Schipken in Sint-Amands, de living van Peter De Backer in Weerde en het Buurtfoyer ZUID @ Elcker-Ik Centrum in Antwerpen. Wie graag nog getuige wil zijn van dit pril vertelplezier: vanavond in de bib van Kortenberg, maandag in die van Bornem, daarna tot 20 december nog hier en daar.

Daarna komt 2019 eraan. Dat wordt een Bourgondisch jaar.
2020 dreigt zich dan weer in Breliaanse kleuren te hullen.

La vie continue...

Foto's: Yurek Onzia en Peter De Backer.

But alors you are french!

Uit de tijd toen de Fransen nog dachten dat ze polyglotten waren. 

Heerlijk. Thank you, Louis.

Kijk hier en geniet.