Nog twee dagen en ik moet onder het mes. Nog één causerie te gaan. Nadien zal het enkele weken zonder zijn. Ik zal het missen. Het is heerlijk om als een monnik in volstrekte eenzaamheid na te denken over de titel van mijn volgende boek, maar tegelijkertijd schep ik er steeds meer behagen in om mijn literatuurliefde gestalte te geven op een podium.- Ik heb ze koesterend geteld. Zevenenzeventig dames. Eentje treedt naar voren en kondigt me enthousiast maar verkeerdelijk aan als de auteur van Als God in Frankrijk. Onderbreken doe ik haar natuurlijk niet, ik wiebel alleen wat verveeld op mijn stoel. Een dame met een piepklein brilletje en voorzien van een schel klinkend stemorgaan doet wat ik niet durf. 'Mevrouw de voorzitter, het is Als kok in Frankrijk', zegt ze niet zonder genoegen, 'dat is net de woordspeling'. De voorzitster kijkt ondertussen zuur. Stoelen verschuiven.
- Titels zijn grillige dingen. Ontelbaar zijn de lezers die gloedvol spreken over In de naam van de roos van Umberto Eco. Op de flaptekst van de Ooievaarpocketuitgave van Eco's Het eiland van de vorige dag slaagt zelfs de uitgever erin om De naam van de roos het overbodige voorzetsel aan te smeren. Soms leiden vergissingen tot hilarische uitspraken die het verdienen genoteerd en bewaard te worden voor het nageslacht. De Franse schrijver en uitgever Jean-Loup Chiflet heeft die eerbiedwaardige taak op zich genomen, en zijn titelkundige bedevaart langs talloze Franse boekhandels verdient ons aller respect. Ik gids u graag langs enkele opmerkelijke door hem geregistreerde versprekingen. Solzjenitsyn zou zich in zijn graf omdraaien als hij wist hoeveel Fransen zijn beroemde roman bestellen als L'archipel du goulash. Jules Verne mag zich verblijden in eenzelfde gastronomische zinsverbijstering met zijn Michel Stroganoff. Wat te denken van de Maghrebijnse student Engelse literatuur die via mail Ahmed van Chez Kespeare bestelde? Een opvliegende boekhandelaar zou wel eens een geweer uit de kast kunnen halen wanneer een goedmenende fransoos alweer op zoek is naar Les frères Kalachnikov van Dostojevski.
- Nu en dan bevat de lijst ook uittreksels uit surrealistische gesprekken. 'Hebt u Le rouge et le noir van Stendhal? Geef mij dan nu alvast Le rouge, dan kom ik volgende keer voor Le noir.' Of deze wanhopige heer: 'Ik zoek de boeken van Sigmund Fred, een auteur die het over vrouwen heeft.' Of een dame uit het Centraal-Massief die haar boekhandelaar ernstig de volgende vraag voorlegt: 'Wie heeft Het proces van Kafka geschreven?'
- De titelexploten zijn naar waarheid genoteerd door een tiental boekhandelaars die Chiflet netjes vermeldt. Herkent u de verfilmde roman van John Irving in Le monde selon les carpes? Schiet u niet in de lach bij Le Che est homo, maar trekt u doortastend Ecce homo van Nietzsche uit het rek? Verwijst u de lezer niet naar een andere winkel als hij naar La veste van Camus vraagt? Dan zou u voorwaar een voorbeeldige boekhandelaar zijn. De tragikomische opsomming van Chiflet is eigenlijk een ode aan dit uitstervende ras. Boekhandelaars moeten werkelijk geduldig en belezen zijn om zonder gefrons noch hoongelach de juiste literaire bijstand te verlenen als alweer een titel naar de haaien wordt geholpen. Ze verdienen dan ook alle lof.
- Hetzelfde geldt voor de chirurg die me de dag na mijn causerie zal opereren. Net voor ik in verdoving verdwijn, legt hij een hand op mijn van de spanning lichtjes trillende arm, en zegt me dat hij met veel plezier Retour à Paris gelezen heeft. Ik schiet in paniek want de dokter in wiens handen mijn heil ligt, heeft de titel van mijn boek (Parijs retour) achteloos verfranst en door elkaar gehutseld. 'Een schitterend boek, topkwaliteit', hoor ik hem bemoedigend zeggen. Mijn antwoord glipt sneller dan ik wil uit mijn enigszins gespannen mond: 'Ik hoop van uw operatie hetzelfde'.
- Zin in meer foute titels, rep u dan onverwijld naar hier: een kleine quiz wacht u op.
- Dit stuk verscheen in De Standaard op 10 mei 2009, exact twee jaar geleden dus. Het was om een of andere reden nog niet op mijn blog gepubliceerd.
JEAN-LOUIS CHIFLET, Antigone de la Nouille et autres perles de librairie, Mots & Cie.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten