Peter Vantyghem, chef cultuur van De Standaard, schreef een erg lovend, maar ook pertinent stuk over mijn boek en de bijhorende cd. Het geeft een mooi beeld van wat ik heb proberen te doen. Hieronder kunt u het integraal lezen.
 |
| Jacques Brel |
Met een prettig verhalenboek en een uitdagende
compilatie-cd blaast Bart Van Loo onze weifelende
omgang met het Franse chanson
nieuw leven in.
Een gezongen geschiedenis van Frankrijk, zo heet het vierde boek dat francofiel Bart Van Loo wijdt
aan de Franse cultuur. Terwijl zijn drie vorige boeken de literatuur achtereenvolgens koppelden aan eten, lezen en vrijen, slaat hij nu een brug – een hele Pont Neuf zelfs – naar het chanson. Voor Van Loo is dat geen bestofte traditie van literaire liedjes, maar springlevende materie die vele eeuwen geleden begon en zich voortdurend aanpast aan de tijden en zeden.
Het idee om een boek over chanson te schrijven, hield hem allang bezig, maar voor een zoveelste overzicht van liedjes of chansonniers te maken, paste hij. Tot hij op een dag op de Pont Neuf in Parijs stond en rond zich keek. Hij zag het Louvre, de Conciergerie, de Notre-Dame, hoorde er liederen bij, en bedacht dat een goed lied lééft omdat het een getuigenis is van een tijd. Dus ging hij wandelen in Parijs en liet de geschiedenis overvloeien in zijn enorme muziekkennis. Van de minstrelen van Clovis, over de twaalfdeeeuwse trouvères en een stel Henri’s en Lodewijken, naar de twintigste eeuw met Brel, Brassens en Piaf: het lijkt voor hem een adem benemende trip waarin geschiedenis en muziek een valse musette dansen.
Groot aanbod
Hoe gezocht het ook lijkt, het werkt. Van Loo schrijft helder, met inleving en een breed appeal. Hij interpreteert bouwwerken met evenveel gemak als chansonteksten en werpt zich op als een alwetende gids die met groot enthousiasme zijn passie belijdt.
 |
| Charles Trenet |
De auteur laat de beperkende definitie van chanson als literairgenre links liggen en gaat voor het grote aanbod. Liederen die in het Frans zijn gezongen en tekstueel op de een of andere manier commentaar geven op de wereld, zijn voor hem chansons. Dus hebben de koning Henri IV en de dichter François Villon evengoed hun rol gespeeld als de activist Jean-Baptiste Clément, wiens tekst ‘Le temps des cérises’ enkele jaren geleden nog door Bobbejaan Schoepen en Geike Arnaert werd gecoverd.
Van Loo laat op elke bladzijde voelen hoe achter veel liedjes een verhaal, een tijdgeest, een drama of een toeval schuilt. Terwijl je leest, wil je eigenlijk constant de liedjes horen waarvan hij de ontstaansgeschiedenis, een speciale beeldspraak of het onverwachte effect verklapt. En dat kan, want we hangen niet meer af van partituren als drager, maar leven in de tijd van Youtube. Van Loo heeft op zijn eigen site al meteen enkele honderden filmpjes geselecteerd.
Het boek doorprikt twee grote vooroordelen die de eigentijdse jongere uit onwetendheid zou kunnen koesteren. Ten eerste is het chanson geen dode materie uit de jaren zestig en zeventig. Ten tweede is het geen genre dat beperkt blijft tot de francofone bevolking. We weten wel dat ‘Comme d’habitude’ van Claude François vertaald werd naar ‘My way’ en een van de meest gecoverde songs van de twintigste eeuw werd, maar bij Van Loo lezen we onthutst hoe ontzettend veel Franse chansons door Amerikaanse topartiesten werden opgepikt.
 |
| Claude François |
De auteur weet goed waarom het chanson aan allure verloren heeft: het overlijden van te veel vaandeldragers (Brel, Brassens, Dassin, François, Dalida) was moeilijk op te vangen, maar vooral heeft het Frans zijn positie als wereldtaal verloren.
Chanson, u geserveerd in een voorprogramma (van Clovis tot de Franse Revolutie), een hoofdbrok (1800-1980) en een afterparty is daarom ook een beetje een strijdkreet. ‘Ik betreur heel erg hoe weinig het chanson bij ons op de radio te horen is’, vertelt Van Loo. ‘Overal waar ik kom, voel ik liefde voor die muziek en beginnen mensen zo snel mee te zingen. Waarom komt dit genre op de radio niet meer aan bod?’
Op de bijbehorende cd, die u apart moet kopen, zijn alvast vijftig liedjes verzameld. Sommigedaarvan zijn overbekend, maar Van Loo gaat in tegen de trend om steeds maar hetzelfde hitrepertoire te herkauwen en serveert moedig enkele kleinoden ter ontdekking.
‘Chanson’ Van Bart Van Loo is verschenen bij De Bezige Bij Antwerpen
★★★★✩
De cd ‘Een gezongen geschiedenis van Frankrijk’ is uit op EMI
★★★★★
Klara zendt vanaf 30/10 acht afleveringen van twee uur uit die gebaseerd zijn op het boek.
PETER VANTYGHEM
Geen opmerkingen:
Een reactie posten