Vandaag wordt Utopisch alfabet, de eerste publicatie van de nieuwe Vlaamse uitgeverij De Bezige Bij Antwerpen, op de wereld losgelaten. Honderd auteurs bogen zich over Thomas Morus’ Utopia uit 1516 en vroegen zich af hoe belangrijk utopisch denken vandaag nog kan en vooral mag zijn. Harold Polis, uitgever van De Bezige Bij Antwerpen, leidt de bundel in en verklaart meteen de naamgeving van zijn boreling: ‘Aan de tweede druk van Utopia werd door Pieter Gillis het utopisch alfabet toegevoegd, de letters van de taal die de inwoners van Utopia spraken.’
"Hoe verschillend politici, prozaschrijvers, journalisten en intellectuelen tegenover kracht en onmacht van utopisch denken aankijken, blijkt uit deze lappendeken van korte essays, verzuchtingen, poëtische projecties, positiebepalingen en fantasieën tout court," aldus Frank Hellemans in Knack. Hieronder vindt u mijn bijdrage aan het boek, en op deze plek kunt u een voorpublicatie lezen uit Knack met daarin naast mijn stuk ook nog de teksten van Stefan Hertmans, Yves Petry, Stijn Tormans, Patrick Janssens en Paul Verhaegen.
"Hoe verschillend politici, prozaschrijvers, journalisten en intellectuelen tegenover kracht en onmacht van utopisch denken aankijken, blijkt uit deze lappendeken van korte essays, verzuchtingen, poëtische projecties, positiebepalingen en fantasieën tout court," aldus Frank Hellemans in Knack. Hieronder vindt u mijn bijdrage aan het boek, en op deze plek kunt u een voorpublicatie lezen uit Knack met daarin naast mijn stuk ook nog de teksten van Stefan Hertmans, Yves Petry, Stijn Tormans, Patrick Janssens en Paul Verhaegen.
2211
Roger Vercammen is net twintig geworden. Na het avondeten trekt hij zich terug op zijn kamer. Hij stoot per ongeluk met zijn elleboog tegen de wankele bibliotheek in de traphal, en er valt een boek uit. ‘Willem Elsschot’ staat er, en daaronder ‘Lijmen/Het
been’. Hij slaat het boek open en leest: ‘De mensen bepraten en dan doen tekenen.’ Althans, hij ziet de letters wel staan, maar hij begrijpt er geen snars van. Op de eerste bladzijde prijkt de naam van zijn overgrootvader, Louis Vercammen, en ook nog ‘april 2131’. Hij zet het boek niet terug, maar neemt het mee.
‘Pa, wat is dit?’
Zijn vader neemt het in zijn handen.
‘Wie is Willem Elsschot?’
‘Een schrijver.’
‘Dat zie ik ook wel. En wat betekent Lijmen/Het been?’
‘Ik zou het niet weten.’
‘Welke taal is dit?’
‘Nederlands.’
‘De oude taal van vroeger?’
‘Ja, de taal van onze voorouders.’
‘Waarom spreken we tegenwoordig alleen nog maar Engels?’
‘Omdat er na verloop van tijd geen Vlamingen meer waren die in staat waren om met onze toenmalige Waalse landgenoten Frans te praten. Bij hen viel overigens ook het Nederlands in dovemansoren. Al die gesprekken verliepen dan maar in het Engels. Zo ging het in de hele wereld.’
‘Dit boek was van je grootvader.’
‘Inderdaad, dat was de laatste generatie die nog Nederlands op school kreeg aangeleerd, als een soort dode taal.’
‘En als ik dit boek nu wil lezen?’
‘Op de site literature.eu kun je de boeken uit de oude talen laten omzetten. Al moet je wel snel zijn, want die dienst wordt binnenkort opgedoekt. Een deur die onherroepelijk dichtgaat.’
Roger Vercammen is net twintig geworden. Na het avondeten trekt hij zich terug op zijn kamer. Hij stoot per ongeluk met zijn elleboog tegen de wankele bibliotheek in de traphal, en er valt een boek uit. ‘Willem Elsschot’ staat er, en daaronder ‘Lijmen/Het
been’. Hij slaat het boek open en leest: ‘De mensen bepraten en dan doen tekenen.’ Althans, hij ziet de letters wel staan, maar hij begrijpt er geen snars van. Op de eerste bladzijde prijkt de naam van zijn overgrootvader, Louis Vercammen, en ook nog ‘april 2131’. Hij zet het boek niet terug, maar neemt het mee.
‘Pa, wat is dit?’
Zijn vader neemt het in zijn handen.
‘Wie is Willem Elsschot?’
‘Een schrijver.’
‘Dat zie ik ook wel. En wat betekent Lijmen/Het been?’
‘Ik zou het niet weten.’
‘Welke taal is dit?’
‘Nederlands.’
‘De oude taal van vroeger?’
‘Ja, de taal van onze voorouders.’
‘Waarom spreken we tegenwoordig alleen nog maar Engels?’
‘Omdat er na verloop van tijd geen Vlamingen meer waren die in staat waren om met onze toenmalige Waalse landgenoten Frans te praten. Bij hen viel overigens ook het Nederlands in dovemansoren. Al die gesprekken verliepen dan maar in het Engels. Zo ging het in de hele wereld.’
‘Dit boek was van je grootvader.’
‘Inderdaad, dat was de laatste generatie die nog Nederlands op school kreeg aangeleerd, als een soort dode taal.’
‘En als ik dit boek nu wil lezen?’
‘Op de site literature.eu kun je de boeken uit de oude talen laten omzetten. Al moet je wel snel zijn, want die dienst wordt binnenkort opgedoekt. Een deur die onherroepelijk dichtgaat.’
2211 BIS
Roger Vercammen is net twintig geworden. Na het avondeten trekt hij zich terug op zijn kamer. Hij stoot per ongeluk met zijn elleboog tegen de wankele bibliotheek in de traphal, en er valt een boek uit. ‘Willem Elsschot’ staat er, en daaronder ‘Lijmen/Het been’. Hij slaat het boek open en leest: ‘De mensen bepraten en dan doen tekenen.’ Het prikkelt zijn nieuwsgierigheid. Op zijn kamer leest hij het boek in één ruk uit. Dat een boek van driehonderd jaar geleden hem nog zo kan beroeren. Elsschot heeft zijn Nederlandse tekst gelardeerd met tal van Franse zinnen. Er staan asterisken bij die verwijzen naar een vertaling achteraan, maar Roger heeft die niet nodig. In de Verenigde Staten van Europa, waar hij als Belgische Kempenaar deel van uitmaakt, is het sinds tweehonderd jaar ingeburgerd dat je drie talen spreekt. Engels uiteraard, de verplichte derde taal voor iedereen, de internationale lingua franca. Het zou een handicap zijn geen Engels te kennen, maar nog een grotere om alleen maar Engels te kennen. Iedereen leert ook een tweede taal, je hartstaal, de taal die de deur naar een andere cultuur opent. Roger koos voor het Frans. De taal van de buren. Het bleek de sleutel tot een schatkist die hij verrukt had geopend. En hij was erin gevallen. Il était tombé dedans. Een beetje zoals Obelix in zijn toverdrank. Maar het liefst drukt Roger zich uit in zijn moedertaal. Het Nederlands. En zo is hij uiteindelijk drie keer mens, zoveel als hij talen spreekt.
UTOPISCH ALFABET. HONDERD TOEKOMSTVISIES , BEZIGE BIJ ANTWERPEN, 235 BLZ., 19,95 EURO ISBN 978 90 8542 249 5.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten