Nobelprijs literatuur voor Frankrijk

Als writer-in-residence in de Villa Marguerite Yourcenar voel ik me lichtjaren verwijderd van de waan van de dag, maar dit bericht kan ik niet negeren. Ik lig op mijn bed wanneer ik een stem op de radio hoor verkondigen dat J.M.G. Le Clézio de Nobelprijs voor literatuur heeft gewonnen. Ik schrik op. Het is geleden van 1985 (Claude Simon) dat de Fransen nog eens het literaire opperlaken naar zich toe wisten te trekken. Sindsdien groeide het onbehagen. Vandaag is het zelfs bon ton om de Franse letteren laatdunkend te bejegenen. Donald Morrison gaf er in Time Magazine vorig jaar helemaal een lap op en verklaarde de Franse cultuur gewoon dood. Mijn middagdutje is onderbroken, ik ben klaarwakker. Bernard Pivot krijgt een micro onder zijn neus en is ontroerd. Hij is blij voor Le Clézio, en in lichte mate ook voor zichzelf. Hij is immers een van de journalisten die de auteur de voorbije 30-40 jaar mee groot hebben gemaakt. Pivot ontving hem meerdere keren in de legendarische literaire programma’s Apostrophes en Bouillon de culture. “Het is daarom ook een heel klein beetje een schouderklop voor die literaire journalisten”, zegt hij aandoenlijk. Tenslotte geeft hij Donald Morrison nog een veeg uit de pan. “Deze Nobelprijs is een slag in zijn gezicht.” Hij pauzeert even en richt zich expliciet tot de journaliste voor hem en roept uit dat Morrisons stelling klinkklare onzin is: “Des billevesées, des carabistouilles, des sornettes, madame!” Zoetjes aan verheft Pivot zijn stem en bij “madame” moet de technieker het geluid naar beneden halen. Met een zin die niet misplaatst had geweest in één van zijn befaamde dictees haalt hij vreugdevol zijn gram. Ik ga naar beneden en druk mijn Parijse collega-resident Frédéric Boudet de hand en feliciteer hem. “Vous avez gagné!”, prevel ik hem vriendelijk toe. We schenken een glas wijn in en klinken.

P.S. (1) Weldra doe ik mijn wonderlijke ontmoeting in 2004 met Le Clézio uit de doeken.

P.S. (2) Lees hier mijn reactie op Donald Morrisons stelling dat de Franse cultuur geen vinger voor de knip meer waard is.

P.S. (3) Hieronder een interview met Le Clézio dat uitgezonden werd op France Inter, amper enkele uren voor de uitreiking van de Nobelprijs. De auteur praat over zijn moeder, over de moeilijkheid voor bepaalde jongeren om uitgegeven te worden, over het volgens hem noodzakelijke afschaffen van de BTW op boeken, over zijn laatste roman Ritournelle de la faim (volgens Lire een van zijn allerbeste boeken), over de Boléro van Ravel... en natuurlijk over de mogelijkheid dat hij de Nobelprijs zou winnen. De minzaamheid en eerlijkheid die hij als nobélisable aan de dag legt, zijn ontwapenend. Voor de ongeduldigen onder u: dat stukje zit helemaal vooraan.